Çalışan Güvenliği Genelgesi
(14.05.2012)
Sağlık çalışanlarımızın güvenli ortamlarda ve yüksek motivasyonla
çalışmasının sağlanması Sağlıkta Dönüşüm Programımızın temel
hedeflerindendir. Bakanlığımızca bu çerçevede, sağlık çalışanlarının
güvenliğine yönelik aşağıdaki düzenlemeler yapılarak kurumlarımız
talimatlandırılmıştı.
a) Tüm
sağlık kurumlarında, hizmet alanlar ve sağlık çalışanları için güvenli
bir ortam sağlanması amacıyla yayımlanan “Hasta ve Çalışan Güvenliğinin
Sağlanmasına Dair Yönetmelik” doğrultusunda;
1) Çalışan güvenliği komitesinin kurulması,
2) Çalışan güvenliği programının hazırlanması,
3) Çalışanlara yönelik sağlık taramalarının yapılması,
4) Çalışanların kişisel koruyucu önlemleri almasının sağlanması,
5) Çalışanlara yönelik şiddetin önlenmesi için düzenleme yapılması,
6) Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesine yönelik program hazırlanması,
7) Beyaz kod uygulamasına geçilmesi,
8) Çalışanlara, çalışan güvenliği konusunda eğitimlerin verilmesi.
b) Kurumlarımızda
uygulamaya konulan “Hizmet Kalite Standartları” kapsamında çalışma
ortamından kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi amacıyla şiddet ve
iletişim konularını da kapsayacak şekilde risk değerlendirmesi yapılarak
gerekli tedbirlerin alınması.
c)
“Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis Hizmetlerinin Uygulama Usul ve
Esasları Hakkında Tebliğ” ile acil servisler başta olmak üzere riskli
alanlarda güvenlik tedbirleri artırılarak, genel kolluk ve özel
güvenlik personeliyle güvenlik kamerası bulundurulmasının sağlanması.
Diğer
taraftan şiddeti azaltmaya yönelik çalışmaların basın mensupları,
iletişim uzmanları, idareciler ve sağlık çalışanlarıyla birlikte
değerlendirildiği sempozyum düzenleyerek ulusal düzeyde sürekliliği olan
“Emeğe Saygı Şiddete Sıfır Tolerans” kampanyasını başlatmıştık. Bu
kampanya kapsamında vatandaşı bilgilendirmek ve toplumsal bilinç
oluşturmak amacı ile çalışmalarımızı yürütmekteyiz. Ayrıca “hasta ve
çalışan güvenliği sempozyumları” düzenleyerek sağlık çalışanlarına
eğitimler vermekteyiz.
Kişinin
fiziksel ve psikolojik açıdan zarar görmesiyle sonuçlanan veya
sonuçlanması muhtemel olan sözlü veya fiili hareketler olarak tanımlanan
şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla, mevcut uygulamaların gözden
geçirilmesi önem taşımaktadır. Bu itibarla çalışan güvenliğinin
sağlanmasında yöneticilerimize büyük görev ve sorumluluk düşmekte olup
aşağıdaki talimatlar hassasiyetle uygulanacaktır.
1) Beyaz kod uygulaması;
a)
“Beyaz Kod” uygulaması sorumlu başhekim yardımcısı vasıtasıyla
yakından takip edilecek ve sistemin etkin şekilde yürümesi
sağlanacaktır.
b) Görevli müdahale ekiplerinin olay yerine en kısa zamanda ulaşması sağlanacaktır.
c) Gerçekleşen olayların analizi yapılarak, ilgili sağlık kurumuna özgü tedbirler artırılacaktır.
2) Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi;
Hastane
ile ağız ve diş sağlığı merkezlerinde bir başhekim yardımcısının
doğrudan takip edeceği “Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimleri”
kurulacaktır. Bağlı birimlerdeki çalışan hakları ve güvenliğine ilişkin
iş ve işlemlerini yürütmek üzere halk sağlığı müdürlükleri ile il sağlık
müdürlüklerinde de bir müdür yardımcısının doğrudan takibinde aynı
birimler kurulacaktır.
a) Bu
birim tüm sağlık çalışanlarının kolay ulaşabileceği bir yerde
olacaktır. Gerekli ekipman (dış hatta açık telefon, faks, internet
bağlantılı bilgisayar ve uygun görüşme ortamı) temin edilecektir.
b) Birimde
tercihen sosyal hizmet uzmanı, psikolog veya halkla ilişkiler uzmanı
sekretarya olarak görevlendirilecek ve yeterli sayıda personel
bulundurulacaktır.
c) Birim,
çalışanların çalışan hakları ve güvenliğine yönelik talep ve
şikâyetlerini kabul edecek, bu başvuruları değerlendirerek raporlayacak,
gerekli düzeltici/önleyici faaliyetlerin başlatılmasını sağlayarak
talep sahibine geri bildirimde bulunacaktır.
d) Birim,
çalışan hakları ve güvenliğine yönelik uygulamaları yakından takip
edecek olup aylık olarak başhekimliğe rapor sunacaktır.
3) Risk değerlendirmesi ve güvenlik tedbirleri;
a) Sağlık
kurumları şiddet bakımından risk değerlendirmelerini yeniden yapacak ve
riskin yüksek olduğu bölümlerde hizmet süreçleri yeniden gözden
geçirilecek ve ilgili bölümdeki sağlık çalışanı sayısı yeterli hale
getirilecektir. Fiziki alanlar nitelik ve iyi çalışma şartları açısından
gerekirse yeniden düzenlenecektir.
b) Acil
servis, yoğun bakım ve ameliyathane gibi şiddet riskinin yüksek olduğu
bölümlerin bekleme alanlarında gerekirse sayıları artırılarak yeterli
güvenlik elemanı bulundurulacaktır.
c) Hasta
mahremiyeti dikkate alınmak şartıyla, kurumların tüm alanlarını
gözetleyebilecek şekilde güvenlik kameraları yerleştirilecek ve kamera
görüntüleri sürekli takip edilecektir. Şüpheli durumlara ve kişilere
bu konuda eğitilmiş özel güvenlik elemanları anında müdahale edecektir.
d) İletişim
becerileri ve sorunlu hasta/hasta yakınlarını tanıma-çatışma yönetimi
konularında eğitim almış kişiler, bekleme alanlarında görevlendirilecek
ve “sorun çözücü” olarak çalışmaları temin edilecektir.
e) Fiziki mekanlar 24 saat boyunca yeterli düzeyde aydınlatılacak ve havalandırılacaktır.
f) Personelin alternatif çıkış yolları oluşturulacaktır.
4) Çalışanların eğitimi;
a) Başta
güvenlik görevlileri, 112 ve acil çalışanları olmak üzere çalışanlara
iletişim becerileri, öfke kontrolü ve özellikle öfkeli hasta ve hasta
yakınıyla iletişim konularında eğitim verilecektir.
b) Sağlık çalışanlarına şiddet davranışına karşı tedbir alma eğitimleri verilecektir.
5) Hasta ve hasta yakınlarının bilgilendirilmesi;
a) Hasta
ve hasta yakınlarının ilk olarak nereye müracaat edecekleri, hangi
işlemler ve tedavinin yapılacağı, tetkik ve tahlillerin nerede
yapılacağı, beklemeleri gerekiyorsa ne kadar süreyle bekleyecekleri gibi
konularda bilgilendirme süreçleri gözden geçirilerek eksiklikler varsa
tamamlanacaktır. Bu amaçla acil servisler başta olmak üzere hastanın
durumu ile ilgili hasta ve/veya hasta yakınlarını bilgilendirmek üzere
“hasta bilgilendirme alanları” güçlendirilerek ve hangi durumlarda, ne
sıklıkta ve kim tarafından bilgilendirme yapılacağı belirlenecektir.
b) Vatandaşı
şiddete uğrayan sağlık personelinin hizmet vermekten çekilme hakkının
bulunduğu, böyle bir durumda hizmet alma sürecinin aksayabileceği
konusunda bilgilendirilecektir.
c) Vatandaş,
sağlık çalışanına yönelik şiddet uygulayanların mutlaka yargılanacağı
ve cezalandırılacağı konusunda (pano/afiş/broşürler gibi vasıtalarla)
bilgilendirecektir.
6) Hizmetten çekilme;
Sağlık
çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde,
acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme
talebinde bulunabilir.
a) Hizmetten çekilme talebi, kurum tarafından belirlenen yöneticiye sözlü veya yazılı olarak bildirilecektir.
b) Bildirim
üzerine yetkili yönetici, olayı derhal değerlendirerek hizmetten
çekilme talebinin uygun olup olmadığı hakkında gecikmeksizin karar
verecektir.
c) Yetkili
yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın
sağlık hizmeti almasına ve tedavisinin devamına yönelik tedbirleri
güvenlik tedbirleriyle birlikte alacaktır. Bu kapsamda ilgili hastanın
sağlık hizmetini devam ettirecek yeni sağlık çalışanını belirleyecek,
kurum içerisinde bunun mümkün olmaması halinde hastanın hizmet
alabileceği başka bir sağlık kurumuna sevkini ve hizmet alımını
sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın tedavisinin aksatılmamasına
itina edilecektir.
7) Bildirim süreci ve hukuki yardım;
Sağlık
çalışanlarına yönelik şiddet olaylarını takip etmek üzere “Bakanlık
Beyaz Kod Birimi” kurulmuş, 24 saat hizmet verecek “113” numaralı
telefon ve “www.beyazkod.saglik.gov.tr” internet sayfası
oluşturulmuştur.
a) Kamu
ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında gerçekleşen şiddet olayları,
yöneticiler tarafından derhal “113” numaralı telefonla Bakanlık Beyaz
Kod Birimine bildirilecek, eş zamanlı olarak ilgili kurumun hukuk
birimine ve adli mercilere intikal ettirilecektir. Kamu görevlilerine
karşı işlenen şiddet olaylarının takibi şikâyete bağlı olmadığından,
ilgili personelin şikâyetinin olup olmadığına bakılmaksızın yöneticiler
olayı mutlaka adli mercilere intikal ettirecektir. Özel sağlık
kuruluşları da adli bildirim konusunda gerekli hassasiyeti
gösterecektir.
b) Şiddete uğrayan sağlık çalışanı tarafından da “113” numaralı telefona doğrudan bildirim yapılabilecektir.
c) Ayrıca yöneticiler, “www.beyazkod.saglik.gov.tr” adresinde bulunan “Beyaz Kod Bildirim Formu”nu dolduracaktır.
d) Bildirim
üzerine Bakanlık Beyaz Kod Birimi, yöneticilere ve/veya ilgili
personele hukuki süreçle ilgili rehberlik yapacak, olayın adli makamlara
intikal ettirilip ettirilmediğini araştıracak ve şayet ettirilmemiş ise
olayı derhal adli makamlara bildirecektir. Ayrıca şiddet olayının
gerçekleştiği sağlık kurumunun hukuk birimine olayın bildirildiğini
tespit ederek olayın takibini temin edecektir.
e) Hukuk
birimleri, işlenen suçtan mağdur olan Bakanlık personeline veya vefatı
halinde kanuni mirasçılarına bir avukatın hukuki yardımını isteyip
istemediğini soracak ve talep etmeleri halinde Bakanlık avukatlarınca
ilgili personele 28/04/2012 tarihli ve 28277 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan “Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle
Yapılacak Hukuki Yardımın Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik”
çerçevesinde hukuki yardım yapılacaktır.
8) Diğer hususlar;
a)
“Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik”in 7 ve 8
inci maddeleri, “Hastane Hizmet Kalite Standartları” çerçevesinde daha
etkili şekilde uygulanmaya devam edilecektir.
b)
İl sağlık müdürü konuyla doğrudan sorumlu bir sağlık müdür yardımcısı
ile birlikte kurumlarda çalışan güvenliği uygulamaları ve alınan
tedbirleri aylık periyotlarla izleyecek ve Bakanlığa rapor edecektir.
c)
SABİM’e yapılan sağlık çalışanları hakkındaki şikâyetler, başvuruların ancak %
4’ünü oluşturmaktadır. SABİM’e ve hasta hakları birimine yapılan sağlık
çalışanları hakkındaki
şikâyetler, öncelikle SABİM’den sorumlu il sağlık müdür yardımcısı ve hasta haklarından
sorumlu
başhekim yardımcısı tarafından ön değerlendirmeye tabi tutulacak, genel ve
soyut
nitelikte olan, şikayet sahibinin adı ve adresi belli olmayan veya
personelin kusuru bulunmadığı açıkça görülen ihbar ve şikayetler
değerlendirmeye alınmayacaktır.
Genelgenin
İlinizde bulunan tüm kamu, üniversite ve özel sağlık kurum ve
kuruluşlarına duyurulması ve uygulanmasının teminini, ayrıca
Bakanlığımızca çalışan güvenliğine ilişkin olarak yapılacak yeni
düzenlemelerin titizlikle takibini önemle rica ederim.
Bilgilerinize saygı ile sunulur