HASTA VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 2 nci madde
kapsamındaki tüm sağlık kurumlarında, hasta ve çalışan güvenliği için
güvenli hizmet sunumu ve güvenli bir ortam sağlanmasına, hizmet
sunumunda kalitenin artırılmasına, sağlık kurumunda hasta ve çalışanlar
için muhtemel risklerin belirlenmesine, bu risklerin giderilmesi için
uygun yöntem ve tekniklerin belirlenmesine ve hizmet içi eğitimler ile
güvenli hizmet sunumu ve güvenli çalışma ortamının sürdürülebilirliğinin
sağlanmasına yönelik usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik kamu, üniversite ve özel sektör ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumlarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 7/5/1987 tarihli
ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (e) ve (f) bentlerine, 13/12/1983 tarihli ve 181
sayılı Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 43 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b)
Çalışan: Hizmetin, resmî veya özel sağlık kurumlarında, sağlık
hizmetinin verilmesine iştirak eden bütün sağlık meslekleri mensuplarını
ve sağlık meslekleri mensubu olmasa bile sağlık hizmetinin verilmesine
sorumlu olarak iştirak eden ve hizmetin verilmesine destek sağlayan
kimseleri,
c) Daire Başkanlığı: Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Performans Yönetimi ve Kalite Geliştirme Daire Başkanlığını,
ç)
Değerlendirici: Daire Başkanlığı tarafından görevlendirilen Hizmet
Kalite Standartlarının sağlık kurumlarındaki etkinliğini değerlendiren
kişiyi,
d)
Değerlendirme: Daire Başkanlığı tarafından sağlık kurumlarında Hizmet
Kalite Standartlarının etkinliğinin ölçülmesi faaliyetini,
e) Hasta: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan kimseyi,
f)
Hasta ve çalışan güvenliği: Sağlık hizmeti sunumunda hasta ve
çalışanların zarar görmesine yol açabilecek her türlü işlem ve süreçler
ile ilgili alınacak tedbir ve iyileştirme uygulamalarına yönelik
faaliyetleri,
g)
Hizmet Kalite Standartları (HKS): Daire Başkanlığı tarafından sağlık
kurumlarının hizmet sunumuna yönelik hazırlanan standartları,
ğ) Sağlık Kurumu: Kamu, üniversite ve özel sektör ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumlarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Esaslar, Hasta ve Çalışan Güvenliği Uygulamaları
Temel esaslar
MADDE 5 – (1)
Bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumları; bu Yönetmelik hükümleri
doğrultusunda uygulama yapmak, hasta ve çalışan güvenliğini sağlamaya
yönelik gerekli faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla, kendi iç
düzenlemelerini yapmak ve tedbirleri almakla yükümlüdür. Sağlık
kurumları, hasta ve çalışan güvenliğine ilişkin tedbirleri alırken ve
düzenlemeleri yaparken Daire Başkanlığınca hazırlanan ve Bakanlığın
resmî internet sayfasında yayımlanan Hizmet Kalite Standartlarını esas
alır.
Hasta güvenliği uygulamaları
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Hasta kimlik bilgilerinin tanımlanması ve doğrulanması,
b) Hastaya uygulanacak girişimsel işlemler için hastanın rızasının alınması,
c) Sağlık hizmeti sunumunda iletişim güvenliğinin sağlanması,
ç) İlaç güvenliğinin sağlanması,
d) Kan ve kan ürünlerinin transfüzyon güvenliğinin sağlanması,
e) Cerrahi güvenliğin sağlanması,
f) Hasta düşmelerinin önlenmesi,
g) Radyasyon güvenliğinin sağlanması,
ğ) Engelli hastalara yönelik düzenlemelerin yapılması,
hususlarında gerekli tedbirleri alır ve düzenlemeleri yapar.
Çalışan güvenliği uygulamaları
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Çalışan güvenliği programının hazırlanması,
b) Çalışanlara yönelik sağlık taramalarının yapılması,
c) Engelli çalışanlara yönelik düzenlemelerin yapılması,
ç) Çalışanların kişisel koruyucu önlemleri almasının sağlanması,
d) Çalışanlara yönelik fiziksel saldırıların önlenmesine yönelik düzenleme yapılması,
hususlarında gerekli tedbirleri alır ve düzenlemeleri yapar.
Hasta ve çalışan güvenliği ortak uygulamaları
MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumları;
a) Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesi ile ilgili olarak;
1) Enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesine yönelik bir programın hazırlanması,
2) Hastane enfeksiyonlarının izlenmesine yönelik sürveyans çalışmalarının yapılması,
3) El hijyeninin sağlanmasına yönelik düzenlemelerin yapılması,
4) İzolasyon önlemlerinin alınması,
5) Temizlik, dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamalarının gerçekleştirilmesi,
b) Laboratuvar güvenliği ile ilgili olarak;
1) Biyogüvenlik düzeyine göre gerekli önlemlerin alınması,
2) Laboratuvarda çalışılan testlerin kalite kontrol çalışmalarının yapılması,
3) Panik değerlerin bildiriminin sağlanması,
c)
Radyasyon güvenliği ile ilgili olarak; tanı ve tedavi amaçlı radyoaktif
madde kullanılan alanlarda koruyucu önlemlerin alınması,
ç) Renkli kod uygulamaları ile ilgili olarak;
1) Mavi kod uygulamasının yapılması,
2) Pembe kod uygulamasının yapılması,
3) Beyaz kod uygulamasının yapılması,
d) Güvenlik raporlama sistemi ile ilgili olarak;
1) Güvenlik raporlama sisteminin kurulması,
2)
Bildirimi yapılacak olayların asgari ilaç güvenliği, transfüzyon
güvenliği, cerrahi güvenlik, hastaların düşmesi, kesici delici alet
yaralanmaları, kan ve vücut sıvıları ile temas konularını kapsaması,
3) Bildirimi yapılan olaylar ile ilgili düzeltici ve önleyici faaliyetlerin uygulamaya konulması,
e)
Eğitimler ile ilgili olarak; sağlık kurumlarında görevli tüm
çalışanlara, hasta ve çalışan güvenliği konusunda eğitimlerin verilmesi,
f) Komitelerin kurulması ile ilgili olarak;
1) Hasta güvenliği komitesi,
2) Çalışan güvenliği komitesi kurulması,
hususlarında gerekli tedbirleri alır ve düzenlemeleri yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sorumluluk
MADDE 9 – (1)
Bu Yönetmelikte yer alan usul ve esasların kesintisiz ve etkin bir
şekilde uygulanması, uygulama sırasında tespit edilen sorun ve
aksaklıkların giderilmesi için gerekli tedbirlerin alınması, uygulamanın
takip edilmesi ve değerlendirilmesi, ilgili sağlık kurumunun en üst
amirinin sorumluluğundadır.
Değerlendirme
MADDE 10 – (1)
Bakanlık bu Yönetmelik kapsamındaki sağlık kurumlarını hasta ve çalışan
güvenliği açısından değerlendirir. Sağlık kurumlarının
değerlendirilmesi sürecinde Hizmet Kalite Standartları kullanılır.
Değerlendirmeler değerlendiriciler tarafından yılda en az bir defa
Hizmet Kalite Standartlarından seçilecek bölümler üzerinden yapılır.
Sağlık kurumlarının bu kapsamda değerlendirilen bölümlerde yer alan
hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili standartlardan 100 üzerinden en az
80 puan alması gerekmektedir. Bakanlık bu puanı artırmaya yetkilidir.
(2) Hasta ve Çalışan Güvenliği Değerlendirme Puanı aşağıdaki şekilde hesaplanır:
[HKS’de Değerlendirilen Bölümlerden Elde Edilen Hasta ve Çalışan Güvenliği Puan Toplamı / (HKS’de Değerlendirilen Bölümlerdeki Hasta ve Çalışan Güvenliği Puan Toplamı – HKS’de Değerlendirilen Bölümlerdeki Hasta ve Çalışan Güvenliği Standartlarından Değerlendirme Dışı Bırakılan Puan Toplamı)]x100
Yürürlük
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.